Samen investeren in het onderwijs van morgen

De GEU is de brancheorganisatie voor aanbieders van leermiddelen, toetsen en educatieve dienstverlening in Nederland.

 

In 2016 kende de GEU enkele belangrijke personele wisselingen. Voorzitter Harold Rimmelzwaan heeft in Marchien van Doorn (Noordhoff Uitgevers) en Ludo Stroobants (Zwijsen) twee nieuwe bestuursleden mogen verwelkomen. René Montenarie is als directeur GEU opgevolgd door Stephan de Valk. Rimmelzwaan hierover: ‘We kennen Stephan als voormalig bestuurslid goed en we zijn blij dat hij deze mooie rol op zich heeft genomen. En we zijn veel dank verschuldigd aan René, die zich gelukkig als adviseur digitalisering, standaarden en voorzieningen voor de GEU blijft inzetten’.

 

Innovatie van vraag en aanbod

Onze samenleving wil onderwijs dat aansluit bij de maatschappelijke uitdagingen van nu, waarbij de mogelijkheden van nieuwe technologie goed worden benut.

 

‘Veel scholen zitten in een ontwikkelings-proces naar meer onderwijs op maat. Dat heeft de afgelopen jaren bij onze leden voor veel nieuwe en vernieuwde leermiddelen en ondersteunende dienstverlening gezorgd, met inzet van ICT natuurlijk.’

Harold Rimmelzwaan, voorzitter GEU

 

De inzet van ICT maakt differentiatie beter mogelijk, door de leraar en de leerling meer inzicht te geven in de voortgang van het leerproces. Of door de leerinhoud al dan niet automatisch aan te passen aan de leerling.

​

Interactieve digibordlessen

PLOT26 bestaat uit interactieve digibordlessen, afgewisseld met individuele of groepsopdrachten waarin leerlingen bewust aan hun eigen leerproces werken. In adaptieve apps oefenen ze zelfstandig spelling, werkwoordspelling en grammatica, in hun eigen tempo en op eigen niveau. De apps geven feedback en adviezen voor verbetering. PLOT26 bevat formatieve en summatieve toetsen. Bij de methode zijn recente boeken en verhalen van bekende jeugdboekenauteurs beschikbaar.

​

 

De deelmarkten binnen het educatieve domein krijgen meer en meer met elkaar te maken: leermiddelen, toetsen en leerlingvolgsystemen raken steeds meer gekoppeld of zelfs geïntegreerd. ‘Dat komt door de toenemende belangstelling voor gepersonaliseerd en adaptief leren en door de geleidelijke verschuiving van toetsing op kernvakken naar ontwikkelingsgericht evalueren’, legt Rimmelzwaan uit.

 

Samen vernieuwen

De manier waarop uitgeverijen scholen betrekken bij de ontwikkeling van hun producten is ook veranderd. ‘In het verleden waren uitgeverijen met scholen in gesprek over de ontwikkeling van leermiddelen. De meeste uitgeverijen betrekken scholen nu actief in pilots om samen leermiddelen te ontwikkelen’, stelt De Valk. De pilots inspireren de school om nieuwe mogelijkheden te benutten. De uitgeverij leert op haar beurt hoe het leermiddel nog beter kan aansluiten op het leerproces. ‘De samenwerking tussen scholen en uitgeverijen is een proces van kortcyclische co-creatie aan het worden’, stelt De Valk.

 

​

 

Co-creatie was ook de rode draad tijdens het GEU congres in mei. ‘Op die dag zijn tussen uitgevers, schooldirecties, bestuurders en beleidsmedewerkers interessante dialogen gevoerd’, aldus De Valk. ‘Aan bod kwam onder meer hoe het leerproces op scholen aantrekkelijker, efficiënter en effectiever kan worden vormgegeven’.

‘Scholen kunnen ook veel van elkaar leren’, vult Rimmelzwaan aan. ‘Onze leden merken dat veel scholen met vergelijkbare uitdagingen worstelen als het gaat om het vernieuwen van het onderwijs. Daarom was het goed dat ook in 2016 die scholen aan elkaar werden verbonden door initiatieven als LeerKRACHT en het Doorbraakproject ICT&Onderwijs. Dat maakt het voor marktpartijen zoals educatieve uitgeverijen makkelijker om mee te denken’. Ook stimuleerde de GEU kennisontwikkeling bij leden via de NUV Academy en inhoudelijke sessies tijdens ledenvergaderingen, zoals een themamiddag over formatief evalueren in december.

 

​

 

Privacy is een voorwaarde

Het werken met digitale leermiddelen vraagt dat de privacy van zowel leerling als leraar altijd gegarandeerd is. De ontwikkeling van digitale leermiddelen en aandacht voor privacy gaan hand in hand volgens Rimmelzwaan: ‘Het is een van de belangrijkste aandachtsgebieden van de GEU. We vinden het belangrijk dat er goede en duidelijke afspraken over persoonsgegevens zijn en dat die door iedereen onderschreven worden’. De GEU steunt al vanaf het begin het privacyconvenant, dat met ketenpartners is opgesteld. Deze afspraken zijn in 2016 nog verder verbreed en aangescherpt en vastgelegd in het Convenant Digitale Onderwijsmiddelen en Privacy 2.0. De Valk: ‘De GEU stelt als voorwaarde voor het lidmaatschap dat het lid dit convenant onderschrijft en ondertekent. Al onze leden hebben dat dan ook gedaan’.

 

In 2016 startte de regering een openbare consultatie over het creëren van een wettelijke basis voor een pseudoniem voor leerlingen. De GEU bepleit een dergelijk pseudoniem al jaren. De Valk: ‘Zo’n pseudoniem kan gebruikt worden om leerlingen door de hele leermiddelenketen centraal te stellen. Daardoor kunnen ze digitale leermiddelen beter benutten met borging van de privacy’.

 

Publiek en privaat

‘Het pseudoniem is slechts één voorbeeld van het belang van standaardisatie’, stelt De Valk. ‘Op vele vlakken – bijvoorbeeld privacy, beveiliging, voortgang of op het gebied van de inhoud – kunnen onderlinge afspraken de innovatie vooruit helpen. Daarom is de GEU al jaren betrokken bij publiek-private samenwerkingsverbanden als EduStandaard en Edu-K’. Rimmelzwaan benadrukt: ‘Wanneer er samenwerking is op verschillende niveaus, zowel bestuurlijk, tactisch als operationeel en ook internationaal, komt de samenhang goed tot zijn recht’. Binnen Edu-K werken scholen, uitgeverijen, distributeurs en softwareleveranciers van elektronische leeromgevingen en leerlingadministratie­systemen samen om de toegang en het gebruik van digitaal leermateriaal te verbeteren. In het platform EduStandaard werken partijen samen om standaarden te beheren en door te ontwikkelen. De GEU ondersteunt haar leden actief om deze standaarden te implementeren.

 

De overheid informeren

In gesprek zijn met de overheid is een belangrijke taak van de GEU. Rimmelzwaan: ‘Op die manier geven we beleidsmakers en politiek informatie over wat nodig is om de innovatie van het onderwijs die men voorstaat, ook daadwerkelijk vorm te laten krijgen’. Op dat vlak is er volgens De Valk nog het nodige te doen: ‘De overgang naar digitaal leren is lastig voor scholen. Ze hebben weinig financiële ruimte om de apparatuur en digitale leermiddelen in te kopen die daarvoor nodig zijn. Het hoge btw-tarief op digitale leermiddelen versterkt dit’. In 2016 heeft de GEU zich – ook op internationaal niveau – ingespannen deze drempel voor scholen weg te laten nemen. De GEU is dan ook verheugd dat de EU heeft besloten btw-tariefdifferentiatie op nationaal niveau toe te staan voor e-publications. ‘Wij zullen komend jaar goed in de gaten houden of het lage btw-tarief van schoolboeken ook daadwerkelijk zal gaan gelden voor digitale leermiddelen’.

 

Een ander dossier is de tussentijdse diagnostische toets (DTT). Rimmelzwaan: ‘In 2016 heeft de GEU een brief gestuurd aan de Tweede Kamer om opnieuw aandacht te vragen voor dit project van het ministerie. Die had één partij gevraagd om een verplichte toets voor alle scholen te ontwikkelen. Naar ons idee was er daardoor enerzijds onvoldoende keuzevrijheid voor scholen en anderzijds onvoldoende ruimte voor marktpartijen’. Na overleg in de Tweede Kamer besloot staatssecretaris Dekker dat de toets niet langer verplicht is en dat met marktpartijen gesproken zal worden over het beschikbaar stellen van de opgedane ervaring. ‘Dit is een eerste stap in de goede richting, maar we blijven kritisch over de DTT’, vat De Valk samen.

 

De GEU groeit

In 2016 hebben zes uitgeverijen zich bij de GEU aangesloten. De GEU telt op dit moment 43 leden. ‘Het aantal leden van de GEU volgt al jaren een stijgende lijn. Daar zijn we blij mee’, stelt De Valk. ‘Het is voor mij een bevestiging dat we de goede dingen aan het doen zijn. Het zorgt er ook voor dat we een relevante gesprekspartner zullen blijven voor sectorraden, beleidsmakers en andere partijen in de keten’. Rimmelzwaan: ‘Wat opvalt is dat de nieuwe leden allemaal geheel of grotendeels digitaal materiaal ontwikkelen. Ook voelen toetsaanbieders zich duidelijk bij ons thuis’.

 

Focus op samenwerking gecontinueerd

In 2017 zal de GEU de samenwerking met partijen voortzetten. De Valk: "Het thema 'toetsen' zal volgend jaar in elk geval aandacht krijgen. Door gepersonaliseerd leren kan de rol van toetsen immers flink veranderen. We zullen ons inzetten om met alle betrokkenen in het veld ook in die verandering de scholen optimaal te blijven ondersteunen".